Për shumë vite, shumë veta kishin qenë të shqetësuar se urë Morandi – Ura e Bruklinit të Xhenovës, siç e quajnë disa, do të binte së shpejti ose më vonë. Qytetarët, arkitektët dhe inxhinierët kishin folur publikisht, siç kishin folur fshehurazi një ose dy politikanë lokalë.Për shumë njerëz, kjo ishte vetëm një çështje kohe. Por kur ajo u rrëzua nën një përrua shiu, duke vrarë dhjetëra njerëz, ferri i zakonshëm politik u ndez, me palët që akuzonin njëri-tjetrin, ndërsa qeveria i fajësoi të gjithë në ofruesin e shërbimeve të autostradës, në kërkim të një krimineli.
Ekipet e shpëtimit inspektojnë rrënojat nga urë Morandi pasi një pjesë u shemb më herët në Xhenova më 14 gusht 2018. E vërteta e hidhur është se tragjedia mund të ishte shmangur. Shiu nuk kishte të bënte fare me të. Katastrofa ishte për shkak të “një gabimi njerëzor” sipas Prokurorisë Xhenovës. Një hetim që atëherë është hapur për vrasje të mundshme.
Ura, si shumica e rrugëve dhe autostradave në Itali, kishte nevojë për një ndryshim të madh – dhe jo për shkak se ishte ndërtuar dekada më parë. Ka ura që datojnë në Romën e lashtë që akoma qëndrojnë.
Ura e Morandi e Xhenovës, nga ana tjetër, po i afrohej fundit, në nevojë të vazhdueshme për riparime që për fat të keq zgjati vetëm për sa i përket përshtatjeve të vogla, pak si pjesë fikse të një makine që po vdiste në vend që të blinte një makinë të re.
Nuk iu bë kurrë një ndryshim i plotë, pavarësisht se dihej që nevoja për vëmendje ishte urgjente. Planeve për një autostradë alternative nuk iu kushtua vëmendja e duhur, ndërsa njohuritë teknike më të përshtatshme mund të kishin parandaluar përkeqësimin e urës. Tani e dimë se materialet e përdorura për ta ndërtuar atë ishin të vjetëruara dhe të papërshtatshme për të përmbushur nevojat e rritjes së qarkullimit të automjeteve.
Trafiku, veçanërisht në veri, është rritur ndjeshëm që kur ura u ndërtua në vitet 1960. Gjatë viteve, ajo ishte kthyer në një ndër kryqëzimet kryesore të autostradës në Itali, duke lidhur rajonet e ndryshme në Francë. Infrastruktura moderne është vendimtare për zhvillimin dhe sigurinë e çdo vendi, por duket se nuk është një prioritet i lartë në Itali. Pas tragjedisë, Matteo Salvini, zëvendëskryeministër i Italisë dhe kritik afatgjatë i BE-së, shkroi: “Nëse ka kufizime evropiane që na pengojnë të shpenzojmë para për të siguruar shkollat ku shkojnë fëmijët tanë ose autostradat ku punojnë punëtorët tanë, ne do të vendosim sigurinë e italianëve para të gjithëve dhe gjithçkaje”.
Por e vërteta është se fondet publike të destinuara për të modernizuar rrugët ose për të ndërtuar ato të reja janë alokuar, por shpeshherë nuk harxhohen kurrë. Paratë janë atje, por nuk dimë se çfarë të bëjmë me të. Italia mbetet nën mesataren evropiane për të mos investuar plotësisht fondet e BE-së për kohezionin që synojnë mbështetjen e projekteve të infrastrukturës. Investimet në infrastrukturë mund të jenë të vështira për t’u arritur. Mund të duhen vite, madje edhe dekada, për të ndërtuar ndonjë gjë dhe jo për shkak të rregullave të rrepta fiskale të Evropës që kufizojnë shpenzimet. Ky është vetëm një justifikim i dobët.
Politika ka pjesën e saj të fajit dhe të turpit. Një qeveri e sapozgjedhur është në gjendje të “zhbëjë” planet kyçe të infrastrukturës të miratuara nga një qeveri e mëparshme thjesht për shkak të një “ndryshimi të prioriteteve” ose presioneve nga lobet e ndryshme. Hartat e rrugëve ndryshojnë çdo herë që një parti e re vjen në pushtet. Burokracia është një pengesë tjetër që pengon projektet infrastrukturore të zbatohen plotësisht në Itali. Pastaj është mafia. Korrupsioni i zyrtarëve publikë dhe infiltrimi i grupeve kriminale në tenderët publikë ngadalëson përmirësimin e infrastrukturës publike italiane.
Autostrada që shkon deri në pikën jugore të Italisë mori pothuajse 50 vjet për t’u përmirësuar dhe përfunduar për shkak të hetimeve të vazhdueshme. Mbaj mend që dikur kam bërë zig-zag me makinën time në mes të njerëzve që punonin dhe tabelave që lajmëronin lunime derisa arrita poshtë në Siçili. U desh shumë kohë. Hetimi i Gjenovës do të marrë kohë për të përcaktuar se kush duhet të fajësohet. Po ndërkohë, çfarë bëhet? Ndoshta, autoritetet italiane mund të vënë në hartë të gjitha zonat kritike dhe të përcaktojnë një plan serioz dhe afatgjatë të infrastrukturës që nuk do të hidhet në plehra pas pak vitesh nga një qeveri e re. Siç e kemi zbuluar këtë javë, vonesa në përmirësimin e infrastrukturës nuk është vetëm e papërshtatshme, por mund të jetë vdekjeprurëse. Marrë nga CNN
